Onderzoekend lerenOnderzoekend leren is een manier van lesgeven waarbij de leerlingen zelf onderzoek doen en waarbij de leerkracht de rol heeft van begeleider.
Onderzoekend leren is opgedeeld in 7 stappen. Hiernaast staat een schema met de stappen van onderzoekend leren. Bij iedere stap is de rol van de leerkracht anders. Deze rol kan verschillen van ontwerper, observator en coach. Maar het is vooral belangrijk dat de leerkracht een onderzoekende houding aanneemt. Deze houding bevat onder andere nieuwsgierigheid, sensitiviteit, goede vragen kunnen stellen en goed kunnen waarnemen en noteren. De leerkracht moet het lokaal zo inrichten dat er een hoek/wand komt waar leerlingen op kunnen terugvallen tijdens de lessen. Dit kunnen de stappen van onderzoekend leren bevatten maar ook het thema waar je op dat moment mee bezig bent. 7 Stappen van onderzoekend lerenStap1 Start Het inbrengen van een probleem, verschijnsel of object dat nieuw is, maar aansluit bij de wereld van de kinderen. Hierdoor word verwondering en nieuwsgierigheid gestimuleerd. De leerlingen worden uitgedaagd en gemotiveerd om 'op onderzoek' uit te gaan. >> Ook word het les doel benoemd door de leerkracht. Rol van de leerkracht: De leerkracht is in deze fase de ontwerper. Het voorwerp, de verschijnsel of het probleem moet goed bedacht worden door de leerkracht. Als de leerlingen bezig zijn met deze fase doet de leerkracht echter niets. Stap 3 Experiment opzetten Vragen die bij stap 2 aan de orde kwamen worden omgezet naar een experiment of onderzoek. Er word een plan gemaakt met wat er onderzocht gaat worden, welke materialen daarvoor nodig zijn en de rollen worden verdeeld. Rol van de leerkracht: in deze fase is de rol van de leerkracht een coach. De leerkracht ondersteund de leerlingen bij het maken van een onderzoek. Ook geeft de leerkracht enkele tips of aanvullen aan de leerlingen. Stap 5 Concluderen Op basis van de resultaten trekken de leerlingen conclusies over het onderzoek. De conclusie kan gaan over het proces of over het product. Leerlingen reflecteren dan over de samenwerking of over de gevonden resultaten. Rol van de leerkracht: de leerkracht is bij deze fase de observator. Hij kijkt en luistert vooral naar de conclusies die de leerlingen trekken over het proces en/of product. |
Stap 2 Verkennen Word de aanrommelfase genoemd. De leerlingen halen voorkennis op en wisselen ervaringen uit over het aangeboden materiaal. Deze fase roept vragen, ideeën en/of voorspellingen op. Verkennen kan leerling of leerkracht gericht zijn. Gaan de leerlingen zelf op zoek naar voorkennis of gebruiken ze de voorkennis van de leerkracht. Rol van de leerkracht: De leerkracht is in deze fase observator. De leerlingen wisselen in groepjes zelf de ervaringen. Hierbij heeft de leerkracht geen rol. Stap 4 Experiment uitvoeren Het experiment word uitgevoerd zoals in de vorige stap was bedacht. Waarnemingen van het onderzoek worden vastgelegd aan de hand van een schema, poster etc. Rol van de leerkracht: in deze fase is de leerkracht de coach. De leerkracht helpt de leerlingen bij het uitvoeren van het experiment. Hij heeft tips aan de leerlingen. Maar laat de leerlingen vooral zelf experimenteren. Stap 6 Presenteren De opzet, resultaten en conclusies worden als tekeningen, foto's, teksten, tabellen of grafieken verwerkt tot een presentatie. De uitkomst van het experiment en daarmee het antwoord op de onderzoeksvraag word gepresenteerd aan de rest van de klas. Rol van de leerkracht: de leerkracht is in deze fase de observator. Hij luistert naar de bevindingen van de leerlingen. En laat de leerlingen vragen stellen over de experimenten. |
Stap 7 Verdiepen/Verbreden Na de presentaties heeft de leerkracht een beeld gekregen van de opgedane informatie van de leerlingen. Nu is de taak van de leerkracht om onduidelijkheden op te helderen, begrippen te koppelen of verdiepende informatie over te brengen naar de leerlingen. De leerkracht moet zich afvragen of hij antwoord heeft gekregen op het les doel. De rol van de leerkracht: de leerkracht is hier de ontwerper. De leerkracht brengt klassikaal nieuwe of verdiepend informatie over aan de leerlingen. |